Florien van Rij: Spreek voor de kleine!

Florien van Rij is woonbegeleider en projectleider innovatie bij Siriz. In haar werk met jonge ouders merkte ze dat door te ‘spreken voor de kleine’ zij snel signalen kon benoemen die ze zag in een interactie tussen ouder en kind. Zonder dat hierbij haar eigen oordeel leidend was in een gesprek. In deze blog vertelt ze erover.

Opkomen voor de allerkleinsten is niet makkelijk in ons werk met jonge ouders. Ouderschap maakt kwetsbaar, dit weten we vanuit de theorie én uit de praktijk. Daarnaast bespreken we met ouders liever wat goed gaat, in plaats van wat beter zou kunnen. We willen een goede relatie behouden met de vaders en moeders in de begeleiding. Want als deze samenwerkingsrelatie stuk loopt, kunnen we helemaal niets meer… toch?

Samenwerking met jonge ouders veerkrachtiger dan verwacht

In de inmiddels acht jaar dat ik met jonge moeders en vaders werk, heb ik ervaren dat dit niet altijd waar hoeft te zijn. Sterker nog: in de meest zware casussen waarmee ik te maken kreeg, bijvoorbeeld bij mogelijke uithuisplaatsing wegens kindermishandeling of verwaarlozing, bleek de samenwerkingsrelatie met ouders uiteindelijk (veer)krachtiger dan ik ooit had verwacht. Ook na een tegenslag bleek de relatie te kunnen herstellen. De dingen die ik aankaart bij ouders vinden zij niet altijd prettig om te horen, maar transparant werken en een open communicatie lijken het belangrijkste in deze samenwerking. De afgelopen jaren ben ik mij gaan verdiepen in manieren om de (on)veiligheid van het kind bespreekbaar te maken met ouders, zonder dat de samenwerkingsrelatie geschaad wordt.

Hoe bespreek ik signalen van onveilige gehechtheid?

Ik merkte dat als ik het onderwerp “veiligheid” besprak met ouders, zij snel dachten aan de fysieke veiligheid van het kind, zoals het plaatsen van traphekjes en kindersloten. Deze praktische kant is makkelijk te visualiseren en te kaderen. Maar als ik het wilde hebben over het meer abstracte begrip “veilige gehechtheid tussen ouder en kind”, bleek dit voor ouders moeilijker te vatten. Begrijpelijk, want de ouders waarmee wij werken kennen vaak  een veelheid aan problematiek, hebben een beneden gemiddeld IQ of zijn zelf nog adolescent.

Daarnaast is het voor professionals soms moeilijk om feitelijke kindsignalen te benoemen die duiden op een bedreigde ontwikkeling, hoe dicht wij er ook met onze neus op zitten. Met name als we het hebben over zeer jonge of ongeboren kinderen. Deze kinderen zijn bijzonder veerkrachtig en zullen in veel gevallen pas na maanden of soms jaren signalen vertonen van kindermishandeling, verwaarlozing of een onveilige gehechtheid. Preventief en snel ingrijpen is voor deze kinderen nodig.

‘Spreek voor de kleine campagne’

Vanuit het kind praten, woorden geven aan wat een kind zou kunnen voelen en waar het behoefte aan zou kunnen hebben, heeft mij geholpen om snel signalen te kunnen benoemen die ik zie in een interactie tussen ouder en kind, zonder dat ik hierbij mijn eigen oordeel leidend laat zijn in een gesprek. Ik laat het kind zelf vertellen wat er gebeurt. Dit doe ik op een speelse manier, door vragen te stellen aan de ouder of door instrumenten te gebruiken. Zo heb ik eens samen met een moeder een stripverhaal gemaakt over een situatie waarin haar kind betrokken raakte in een ruzie tussen haar en haar ex-partner. Het was confronterend voor haar, maar het leek wel binnen te komen.

Florien heeft samen met moeder een stripverhaal gemaakt

Florien heeft samen met moeder een stripverhaal gemaakt

Ondersteuning in jouw gesprekken met (jonge) ouders

Siriz wil de kennis die zij heeft graag delen met andere professionals. Samen kunnen we in gesprekken met (aanstaande) ouders een stem geven aan (ongeboren) baby’s en zo bijdragen aan een kansrijke start in het leven. Wil jij weten hoe jij dit kan doen? Maak dan kennis met de ‘Spreek voor de kleine campagne’ die Siriz, in samenwerking met Dr. Bronwyn Leigh van het Centre for Perinatal Pscyhology in Australië, naar Nederland heeft gebracht. Download hieronder de e-reader met een verdere uitwerking van de campagne en handige illustraties. Deze illustraties ondersteunen je in gesprekken met ouders.